Uzun bir bekleyişin ardından 22 Kasım 2022 tarihinde Avrupa Parlamentosutarafından, “Halka Açık Şirketlerin Yönetim Mekanizmasında Cinsiyet Eşitliğinin İyileştirilmesine ve Bu Konuda Alınacak Önlemlere İlişkin Direktif” kabul edildi. Direktifte 250’den fazla çalışanı olan şirketlerde cinsiyet bakımından az temsil edilen grubun yönetimde temsilinin artırılması, şirketlerin yıllık iletmesi gerekli raporlar ve uyulmaması halinde uygulanacak yaptırımlar düzenlenmiştir. Bahsedilen düzenleme yönetim mekanizmalarında asıl olarak kadın sayısının azlığı dikkate alınarak doktrinde “Yönetim Kurulunda Kadınlar” şeklinde anılmaya başlandı. Söz konusu uygulamanın şirketlerce yerine getirilmesinin son günü ise 30 Haziran 2026 oldu. Cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesine yönelik yasa tasarısı Avrupa Parlamentosu’na (“Parlamento”) ilk olarak 2012 yılında iletilmesine rağmen, söz konusu tasarının hayata geçirilmesi birkaç kez bloke edilmişti. Ancak, bu durum 2022’de değişti ve Parlamento şirket yönetiminde cinsiyet eşitliğine ilişkin yeni AB yasasını 22 Kasım 2022 tarihinde onaylayıp bir gün sonrasında ise imzalayarak resmen kabul etti.
Yeni düzenlemelere göre 250’den fazla çalışanı olan şirketlerde:
- Yönetim kurulunda az temsil edilen grubun temsilinin; şirketin bağımsız yöneticileri arasında %40'a veya tüm yöneticileri arasında %33'e ulaşması,
- Şirket içi yapılan atamaların şeffaf, cinsiyetten bağımsız ve liyakat ilkesine dayalı bir anlayışla olması,
- Atamada eşit nitelikteki adaylar arasında kalındığında seçilmeyen adayların niçin seçilmediğine yönelik bir
aydınlatma yapılması, Halka açık şirketlerin, yönetim kurullarında cinsiyet temsili hedeflerine ulaşılamaması durumunda, söz konusu hedefe ulaşmak amacıyla uygulamaya koyacakları planlar hakkında yılda bir kez yetkili makamlara bilgi vermesi ve ayrıca internet sitelerinde de yayımlanması, - Direktifin AB ve Parlamento üye ülkeleri tarafından iki yılda uygulamaya geçirilmesi,
- Şirketlerin bu hedeflere en geç 30 Haziran 2026 tarihine kadar ulaşması hedeflenmektedir.
Cinsiyet eşitsizliğini en aza indirgemekle görevli büyük ölçekli şirketlerin, hedefleri gerçekleştirmekten kaçınması
veya yetkili makamlara raporların zamanında sunulmaması karşısında bir takım üye devletlerin uygulayabileceği
yaptırımlar da öngörülmüştür. Buna göre üye devletler açık ve şeffaf atama yapmayan şirketlere etkili, caydırıcı ve orantılı cezalar uygulayabilecektir. Para cezaları veya yönetim kurulunun bir yargı organı tarafından feshedilmesi örnek olarak gösterilmiştir.
Son olarak, kadınların şirket yönetimindeki yetersiz temsili göz önüne alınarak adı geçen direktifin kabul edildiği
açık olsa da Parlamento’nun cinsiyet eşitliğini tümüyle benimseyen bir anlayışla tek bir kitleye pozitif ayrımcılık
yapmadan, “az temsil edilen grup” şeklinde bu eşitliğin sağlanmasını zorunlu tutması dikkate değerdir.Bu sayede, şirket yönetiminin kadın ağırlıklı olduğu şirketlerde erkek yönetici sayısının da artırılması gündeme gelebilecektir.