6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (“Kanun”) satıcı veya hizmet sağlayıcıların eş zamanlı olarak fiziken bir arada olmaksızın, mal ve/veya hizmetlerin uzaktan pazarlanması, satışı ve taraflar arasında sözleşmenin kurulması süreçlerinin uzaktan iletişim araçları ile yönetildiği mesafeli satışları düzenlemekte, tüketicilerin haklarını korumak adına tüketici lehine cayma hakkı düzenlemektedir.
Kanun’da mesafeli sözleşmeler olarak adlandırılan mal satışı ve/veya hizmet sağlanmasına ilişkin süreçlerin uzaktan iletişim araçları ile sağlandığı bu tip sözleşmelerde uzaktan iletişim araçları Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde (“Yönetmelik”) mektup, katalog, telefon, faks, radyo, televizyon, elektronik posta mesajı, kısa mesaj, internet gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin sözleşme kurulmasına imkân veren her türlü araç veya ortam şeklinde ifade edilmektedir.
Uzaktan iletişim araçları ile gerçekleştirilen sözleşmeler hayatımıza yeni girmemek ile birlikte internete ulaşımın kolaylaşması ve yaygınlaşması ile birlikte pazar payını hızla arttırmıştır. Dünyanın 2019 yılının son çeyreğinde tanıştığı Covid-19 Pandemisi (SARS-CoV-2) ikinci yılına yaklaşırken pandeminin etkileri ve pandemi kapsamında alınan önlemler ile internet üzerinden alışveriş veya e-ticaretin geometrik olarak büyüdüğü ve önemini büyük ölçüde arttırdığı gözlemlenmektedir.
Malın ve/veya hizmetin birinci elden gözlemlenerek alınmadığı bu tarz işlemlerde satın alınan ürün veya hizmetlerin tüketicilerin istediği özelliklerde olmaması veya satıcılar ve hizmet sağlayıcılar tarafından ürün ve hizmet hakkında tüketicilerin yanıltılması daha muhtemel olduğundan kanun koyucu tarafından bu tarz sözleşmelerde zayıf durumda olan tüketicilerin korunmasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi ve etkilisi ise cayma hakkıdır.
Cayma hakkı tüketiciler için 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma (dönme) hakkı vermektedir. Cayma hakkına ilişkin 14 günlük hak düşürücü süre hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün, ürün teslimine ilişkin sözleşmelerde ise ürünün teslim alındığı gün başlamaktadır. Ancak tüketici tarafından ürün teslimine ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulmasından ürün teslimine kadar olan süre içerisinde de cayma hakkı kullanılabilir. Cayma hakkının ilgili süre içerisinde kullanıldığının satıcı ve/veya hizmet sağlayıcısına yöneltilmesi yeterli olup satıcı ve/veya hizmet sağlayıcının cayma hakkı hususunda tüketicileri bilgilendirmesi zorunludur. Cayma hakkı hususunda tüketici gerektiği gibi bilgilendirilmemiş ise cayma hakkının süresi bir yıla kadar uzayabilmektedir. Ayrıca cayma hakkı süresinde ilgili ürünlerin olağan kullanımı sebebiyle kaynaklanan değişiklikler ve bozulmalardan Tüketici sorumlu olmayacaktır.
Cayma hakkının süresinde kullanılmaması veya cayma hakkının kullanılmadığı sözleşmelerde ayıba ilişkin Kanun hükümleri ve Türk Borçlar Kanunu kapsamındaki hakların kullanılması mümkündür.