Covid-19 salgınının yayılmasıyla ülkemizde alınan önlem ve tedbirler arttırılmaktadır. Alınan her tedbir beraberinde Covid-19 salgınının iş, ticaret ve sosyal hayattaki etkilerinin azaltılması için yeni düzenlemeler getirilmesi sonucunu doğurmaktadır. Son günlerde her sektör ve alanda çokça konuşulan yeni düzenlemeleri içeren 7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Torba Yasa”) 17 Nisan 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

İlk bakışta Torba Yasa ile sosyal izolasyon sağlanarak birçok karar alma mekanizmasının uzaktan işletilebilmesinin ve Covid-19 salgınının sosyal ve ekonomik etkileri nedeniyle gelir kaybına uğrayan kişilerin/şirketlerin hak kayıplarının biraz da olsa telafi edilebilmesinin amaçlandığı görülmektedir. Bu kapsamda başkaca birçok değişikliklerin yanında, bazı kamu alacaklarının ertelenmesi, belirli ihalelerin internet ortamında yapılması düzenlenmektedir.

Bazı Kamu Alacaklarının Ertelenmesi:

Torba Yasa’nın 1. Maddesi altında getirilen düzenlemeler uyarınca, Covid-19 salgınından kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle;

• Çevre ve Şehircilik Bakanı, hazine taşınmazlarına ilişkin sözleşmelere istinaden ödenmesi gereken bedeller ile ecrimisil bedellerinden 1 Nisan 2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenleri başvuru şartı aramaksızın 3 ay süreyle ertelemeye yetkili kılınmıştır. Bu süreler gerekli görülmesi halinde Çevre Şehircilik Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilecektir.
• Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara ilişkin olarak ilgili mevzuatınca yapılan satış, ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan bedellerin veya tutarların, 19/3/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken kısımlarının 3 ay ertelenmesine büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve birliklerde meclis; bağlı kuruluşlarda ise yetkili karar organı yetkili kılınmıştır. Ayrıca faaliyeti durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmeler için; büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara ilişkin kira bedellerinin, faaliyette bulunulmadığı dönemde tahsil edilmemesi hüküm altına alınmıştır. Bu süreler gerekli görülmesi halinde ilgisine göre Çevre Şehircilik Bakanı veya İçişleri Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilecektir.
• Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile çevre temizlik vergilerinin söz konusu dönem için alınamayacağı düzenlenmiştir.
• Torba Yasa ile ertelenen söz konusu alacakların, erteleme süresi sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde herhangi bir gecikme zammı veya faiz uygulanmadan ödenmesi imkânı tanınmıştır. Örneğin üç aylık sürenin Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından iki ay daha uzatılması halinde beş aylık eşit taksitler halinde söz konusu alacaklar tahsil edilecektir.

Sonuç olarak Covid-19 salgınının sosyal ve ekonomik etkileri nedeniyle gelir kaybına uğrayan kişilerin/şirketlerin hak kayıplarının biraz da olsa telafi edilebilmesi için getirilen bazı kamu alacaklarının ertelenmesine ilişkin hükümlerin ticari hayata olumlu etkileri olacağı aşikardır.

İhalelerin Elektronik Ortamda Yapılması:

Torba Yasa’nın 2. maddesinin (i) bendi ile getirilen düzenleme uyarınca;

• Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, kiraya verilmesi, trampası, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması ve sınırlı ayni hak tesisi işlemleri ile devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi ve kullanma izni verilmesi ihaleleri, 31 Temmuz 2020 tarihine kadar hizmet bedeli karşılığında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bağlı ve ilgili kuruluşları ile bunların iştiraklerine ait teknik altyapı kullanılmak suretiyle elektronik ortamda yapılabilecektir.
• Elektronik ortamda yapılacak ihalelere ilişkin usul ve esaslar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca belirlenecektir.
• Bu süre gerekli görülmesi halinde Çevre Şehircilik Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilecektir.

2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 74. maddesinde yukarıda belirtilen ihalelere ilişkin esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiştir. Ancak yeni düzenleme ile ihalelere ilişkin usul ve esasların belirlenmesine ilişkin yetkinin aynı zamanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığına da verildiği görülmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilen yetkinin kapsamı elektronik ortamda yapılacak ihalelerin usulüne ilişkin hususları belirlemek mi yoksa hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar üzerindeki tasarruflara ilişkin ihalelerinin tüm usul ve esaslarını belirlemek mi olduğu madde lafzından tam olarak anlaşılmamaktadır. Düzenlemenin gerekçesinin ihalelerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bağlı ve ilgili kuruluşları ile bunların iştiraklerine ait teknik altyapı kullanılmak suretiyle elektronik ortamda yapılmasına imkân tanımak olduğu dikkate alındığında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın elektronik ortamda yapılacak ihalelerin usulüne ilişkin hususları belirlemeye yetkili kılındığı anlaşılmaktadır. Bu husus, ilerleyen günlerde uygulama ve yargı kararları şekillenecektir.