Yedinci Yargı Paketi olarak adlandırılan 7445 Sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Torba Kanun”), 5 Nisan 2023 tarih ve 32154 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. İşbu Torba Kanun uyarınca, İcra ve İflas Kanunu’na konutta haciz uygulamasını düzenleyen hükümler eklenmiştir.
- İcra İflas Kanunu’nun 79/a Maddesi ile Getirilen Düzenleme
Yeni eklenen konutta haciz düzenlemesine göre; alacaklının fiili haciz uygulanmasını talep ettiği yerin konut olduğunun icra müdürü tarafından tespit edilmesi halinde, bu yerde haciz yapılmasına ilişkin kararın icra müdürlüğünce derhal icra mahkemesinin (“Mahkeme”) onayına sunulması gerekmektedir.
Mahkeme tarafından, dosyanın tevdi edildiği tarihten itibaren en geç üç gün içerisinde dosya üzerinden yapılacak inceleme neticesinde; (i) haciz yapılması talep edilen yerin konut olduğunun anlaşılması halinde icra müdürlüğünce verilen kararın onaylanmasına, (ii) haciz yapılması talep edilen yerin konut olmadığının anlaşılması halinde ise konutta haciz yapılması hakkında verilen icra müdürlüğü kararının kaldırılmasına karar verilecektir. Mahkeme’ce verilecek bu kararlar kesin niteliktedir.
Mahkeme’ce haciz kararının onaylanmasına kesin olarak verilmesi halinde, bu kararın icra dairesine bildirilmesi üzerine fiili haciz işlemleri gerçekleştirilecektir. Haciz kararının kaldırılmasına yönelik hüküm kurulması halinde ise mevcut haciz talebi hakkında icra müdürü tarafından yeniden karar verileceği düzenleme altına alınmıştır.
Mahkeme’ce icra müdürlüğünce konutta haciz yapılmasına yönelik verilen kararının onaylanması akabinde hacze gidilen yerin konut olmadığı anlaşılırsa bu durumda hacze devam edilecektir. Ancak konut olmadığı kabul edilen bir yerle ilgili verilen haciz kararı uyarınca yapılan haciz işlemi sırasında, bu yerin konut olduğunun anlaşılması ve borçlunun da haczin yapılmasına rıza göstermemesi halinde haciz işlemlerine son verilecektir. Bu durumda haciz işlemlerinin yapılabilmesi için, yeni düzenleme kapsamında konutta haciz yapılması prosedürlerinin işletilmesi; icra müdürü kararına müteakip Mahkeme’ce işbu kararın onaylanması ve bu karara istinaden hacze çıkılması gerekecektir.
İİK’ya eklenen Geçici Madde 19 gereği, konutta hacze ilişkin öngörülen prosedürler hükmün yürürlüğe girdiği 5 Nisan 2023 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacaktır. Bu nedenle, 5 Nisan 2023 tarihinden önce verilen fiili haciz kararları hakkında, değişiklikten önceki hükümler uygulama alanı bulacaktır.
Öte yandan, ihtiyati haciz kararlarının icrasında konutta haciz hükümlerinin uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır.
- İcra İflas Kanunu’nun 82. Maddesi ile Getirilen Düzenleme
Torba Kanun ile İcra ve İflas Kanunu’nun haczi kabil olmayan mallara ilişkin 82. maddesinde de değişiklikler yapılmış ve konut hacizlerinde haczi kabil olmayan eşyaların kapsamı genişletilmiştir.
Torba Kanun öncesinde, konut hacizlerinde borçlunun haczedilmesi yasak olan malları; “bireyler için lüzumlu, aynı amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması durumda bunlardan biri” şeklinde tanımlanmaktaydı. Torba Kanun ile birlikte bu malların tanımı “bireylere ait kişisel eşya ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden tüm ev eşyaları” şeklinde değiştirilerek kapsamı genişletilmiştir.
Ayrıca değişiklik öncesinde borcun, haczedilmesi yasak olan eşyanın bedelinden doğması halinde bu eşyaların haczi mümkün kılınmaktaydı. Ancak yapılan değişiklikle bu istisna kaldırılarak, alacağın kaynağını oluştursa dahi haczedilmesi yasak olan eşyaların konutta haczedilemeyeceği düzenlenmiştir.
Söz konusu düzenleme de yayım tarihi olan 5 Nisan 2023’ten itibaren gerçekleştirilecek konut hacizlerinde uygulama alanı bulacaktır.