7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (“Torba Kanun”) ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda (“Kanun”) değişiklikler yapılarak işveren ve çalışanlara yönelik düzenlemeler getirilmiştir.
Yeni Getirilen Teşvik ve Destek Paketleri;
- Torba Kanun ile Kanun’a eklenen Ek Madde 7 ile işsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin istihdama geri kazandırılmaları amacıyla yeni teşvik paketi düzenlemiştir. İlgili hüküm uyarınca işsizlik ödeneğinden yararlandırılıp işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içerisinde özel sektörde işe giren ve işe girdiği tarihten itibaren en az 12 ay süre ile kesintisiz çalışanların talep halinde uzun vadeli sigorta primlerinin tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Destek sağlanacak tutara esas olarak çalışanların işe başladıkları tarihten önce yararlandıkları en son işsizlik ödeneği süresi için İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğü’nce Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödeme yapıldığı tarihte geçerli prime esas kazanç altı sınırı alınacaktır.
4857 sayılı İş Kanunu’na 16 Nisan 2020 tarihli ve 7244 Sayılı Kanun ile eklenen Geçici 10. madde uyarınca iş ve hizmet sözleşmelerinin Kanun’un 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendine ve diğer kanunlarda sayılan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatta göre yapılan her türlü hizmet alımları ve yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında feshedilemeyeceği düzenlenmiştir. 27 Ekim 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bu süre 17 Ocak 2021 tarihine kadar uzatılmıştır.
Yeni getirilen teşvik, işten çıkarma yasağı süresi sonuna kadar yukarıdaki hükümde belirtilen ve işsizlik ödeneğinin kazanılmasına engel olmayan çıkarma sebepleri bakımından uygulama alanı bulacaktır. İşten çıkarma yasağının sona ermesi akabinde de işsizlik ödeneğine hak kazanılmasına engel teşkil etmeyen tüm fesihlerin sonucunda Ek Madde 7’de düzenlenen destekten yararlanabilecektir.
İlgili desteğin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğünü yetkilendirilmiştir. - Torba Kanun ile Kanun’a eklenen Geçici Madde 27 ile iş veya hizmet sözleşmesi 1 Ocak 2019 – 17 Nisan 2020 döneminde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinin (II) numaralı bendine ve diğer Kanunların ilgili hükümlerine göre ahlak ve iyi niyet kuralına uymayan haller ve benzerleri hali dışında sona erenler ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeksizin çalışanların en son çalıştıkları işyerlerine başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle günlük 44,15 destek verilmesi, başvuruda bulananlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi, ayrıca bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediğini bildirenler için de hanesinde sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ya da aylık alan kısa çalışma ödeneğinden ya da işsizlik ödeneğinden faydalanan veya sigortalı sandıklara tabi olarak çalışan ile düzenli sosyal yardım alan bulunmaması halinde hane başına günlük 34,34 TL destek verilmesi öngörülmektedir. Destekler 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10. maddesinde düzenlenen fesih yasağı süresini geçmemek üzere sağlanacaktır.
Geçici 27. maddenin 8. fıkrası uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeksizin çalıştırılanların ilgili madde kapsamında teşviklerden yararlanmak üzere bildirilmesi ile bildirilmeksizin çalıştıkları dönemlere ilişkin ücret ve ücrete bağlı hakları hariç diğer haklarından feragat etmiş sayılacakları ve bildirilmeksizin çalıştıkları dönemlerde yararlanmış oldukları sosyal yardım ve diğer haklarla ilgili borç çıkarılmayacağı düzenlenmiştir.
9.fıkra uyarınca ise Geçici 27. madde kapsamında başvuruda bulunanlardan Kuruma bildirilmeksizin istihdam ettiğini kabul eden işverenlere, Kuruma bildirilmeksizin çalışılan dönem için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca uygulanması gerekli idari para cezası uygulanmayacak, işsizlik sigortası primi dahil olmak üzere sigorta primi tahakkuk ettirilmeyecektir. İşverenler tarafından çalışanların bildirilmeksizin istihdam edildiğinin kabul edilmesi halinde, Kanun veya diğer kanunlar kapsamında sağlanan sigorta primi indirimleri, teşvikleri ve desteklerinden yararlanmasına engel teşkil etmeyecek ve yararlanılmış olunanlar için ayrıca borç çıkarılmayacaktır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (“Bakanlık”), bu madde uyarınca verilecek desteklere ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin tereddütleri gidermeye yetkilendirilmiştir. - Torba Kanun ile Kanun’a eklenen Geçici Madde uyarınca işverenler tarafından;
- Ocak 2019 – Nisan 2020 döneminde en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı,
- İş veya hizmet sözleşmesi kapsamında Ocak 2019 – Nisan 2020 döneminde çalışmayanlar,
- 17 Nisan 2020 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayacak çalışanların en son çalıştıkları işyerlerine başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle günlük 44,15 destek verilmesi önerilmektedir. Başvuruda bulananlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi öngörülmektedir. Destekler 4857 sayılı İş Kanunu’nun Geçici 10. maddesinde düzenlenen fesih yasağı süresini geçmemek üzere sağlanacaktır.
Bakanlık, bu madde uyarınca verilecek desteklere ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin tereddütleri gidermeye yetkilendirilmiştir.
Ayrıca belirtilmelidir ki Geçici 27. ve 28. madde kapsamında düzenlenen desteklerden sadece birinden yararlanılabilir.